De moeder, de vader
Zondag 12 Augustus 2018 Toen eerder dit jaar het thema van de Boekenweek 2019 bekend werd gemaakt barstte de hel los in vooral feministische, literaire kringen. Of, om het eufemistisch uit te drukken: het thema 'De moeder, de vrouw' viel niet bij iedereen in goede aarde.
Niet alleen omdat het boekenweekgeschenk en het essay door mannen wordt geschreven, (want wat weten mannen nu over het moederschap?) maar ook omdat men volgens de tegenstanders verkeerde associaties had met moeder de vrouw. 'De vrouw, de postbode,' of 'De vrouw, de arts,' of een ander beroep benoemen was blijkbaar beter geweest. Het moederschap werd door de tegenstanders blijkbaar als beroep gezien. Ook werd het gedicht van Martinus Nijhoff, waaraan het thema 'De moeder, de vrouw' was ontleend, onder de loep genomen. Men vond het oubollig, wat niet getuigt van respect voor de dichter. Overigens gaat het geschreven woord met de tijd en taalverandering mee, en zijn teksten en verhalen van nu over veertig jaar net zo oubollig. Zelfs het woord 'oubollig' is trouwens oubollig. Hoe dan ook, velen vonden het boekenweekthema maar niks en er kwam zelfs een petitie tegen het thema en het mannelijk aandeel. Zo'n 300 tegenstanders tekenden de petitie. Ik begreep niets van het hele gedoe, en zag absoluut de bezwaren niet. En al helemaal niet het grote bezwaar dat het boekenweekgeschenk en het essay door mannen zou worden geschreven. Want wat is er mis met de mannelijke kijk op het moederschap? Maar uiteindelijk werd de zaak gesust en gingen we weer over tot de orde van de dag.
In diezelfde tijd kocht ik een beeldje van een moeder met twee kinderen. Het beeldje raakte me. De beschermende armen om de kinderen, het hoofd naar ze toegebogen. De vrouw van wie ik het beeldje kocht vertelde dat zij het beeldje jaren geleden had aangeschaft toen haar huwelijk was stuk gelopen. Haar man verdween en zij bleef achter met hun twee kinderen. En dit beeldje symboliseerde het alleenstaand moederschap en de liefdevolle zorg voor haar kinderen. “Het is niet altijd gemakkelijk geweest om ze in mijn eentje op te voeden,” vertelde ze. Maar het lukte. En nu waren de kinderen oud genoeg om het nest te verlaten. Ook kwam er een nieuwe liefde in haar leven, en dat betekende samenwonen en een verhuizing. En nu de symbolische waarde van het beeldje was verdwenen, mocht het dus ook naar een andere plek.
Zo kwam het beeldje dus bij ons. Voor mij is het beeldje een symbool van moederliefde. En ooit hoop ik nog zo'n beeldje te vinden, maar dan met een vaderfiguur. Als symbool van vaderliefde. De vader die zijn beschermende armen om zijn kinderen legt. Die voor ze zorgt, die ze koestert, en ze liefdevol opvoedt tot zelfstandige, evenwichtige volwassenen. Ze zijn er, deze vaders, maar je hoort niet zoveel over hen. Er zou dus best eens wat meer aandacht aan vaderliefde en alleenstaand vaderschap geschonken mogen worden. Het zou dan ook mooi zijn als dat in de toekomst het thema zou zijn van de Boekenweek. Daar kunnen feministen toch geen bezwaar tegen hebben. Als er een 'moeder' thema is, dan is het voor de emancipatie niet meer dan logisch dat er ook ooit een Boekenweek komt met het vaderschap als thema. Wel geschreven door vrouwelijke auteurs, natuurlijk. Voor het evenwicht in vrouwelijke en mannelijke auteurs, en voor een vrouwelijke kijk op het vaderschap.