Geheugen 1000 gigabyte
Interface 2007 nummer 5 Maandag 15 Oktober 2007 Laatst las ik in een artikel dat, om ons geheugen te trainen, het goed is om sudoku puzzels op te lossen. En ook is het goed om geen boodschappenlijstje meer te gebruiken maar de boodschappen uit je hoofd te leren. Sudoku puzzels zijn aan mij niet besteed, want cijfers maken mij kribbig. Boodschappenlijstjes uit mijn hoofd leren? Het risico iets te vergeten is te groot, dus nee, ik ga geen lijstjes uit mijn hoofd leren.Van een andere geheugendeskundige hoorde ik het volgende: om het geheugen te trainen, is het goed om werk van de componist Georg Philipp Telemann op de piano te spelen. Waarom juist Telemann zo goed is voor het geheugen weet ik niet, maar het zal wel proefondervindelijk bewezen zijn of zoiets. En waarom Telemann voor dat onderzoek is gebruikt en niet een andere componist, is mij ook niet bekend. Telemann dus. Jaren geleden, toen ik nog orgellessen volgde, heb ik een lesboek met orgelstukjes van Telemann gekocht: “Sieben mal Sieben und ein Menuett”. Ons orgel is al lang de deur uit, maar op de piano is Telemann ook te spelen. Dus zocht ik het lesboek op en zette mij achter de piano. Mijn toenmalige docent had aantekeningen in verscheidene stukken gemaakt, en ik kon daaraan zien welke stukken ik destijds had ingestudeerd. Na voorzichtig proberen kwam de muziek weer terug in het geheugen. En ook wist ik weer dat ik tijdens het instuderen van deze muziek,(hoelang was dat ook alweer geleden?) tot de conclusie was gekomen hoe moeilijk muziek maken is voor iemand met weinig talent. De eerste verkeerde aanslagen waren er al na een paar maten, en waarschijnlijk waren dat dezelfde verkeerde aanslagen die ik destijds ook had gemaakt. Het was om moedeloos van te worden. Maar nog erger vond ik het dat ik me sommige stukken helemaal niet herinnerde. Terwijl muziek toch meestal wel in het geheugen blijft hangen. Maar hoe kon het dat ik op de bladmuziek aantekeningen vond, terwijl ik niets maar dan ook niets van het stuk herkende? Het was bijna beangstigend. Muziek beklijft, we hebben allemaal duizenden melodieën in ons geheugen, en we neuriën of zingen moeiteloos liedjes uit een ver verleden. Dat er niets in het geheugen was achter gebleven van een menuet, terwijl ik daar toch weken mee bezig moest zijn geweest, dat was onvoorstelbaar. Maar gelukkig herinnerde ik mij opeens dat mijn oudste zoon óók orgellessen had gehad. En ja, toen bleek dat hij het was geweest voor wie die aantekeningen waren bestemd. Ik kón me die muziek niet herinneren omdat ik het nooit zelf had ingestudeerd.
De opluchting dat mijn geheugen minder slecht was dan ik dacht, duurde niet lang. Dat kwam door het boek “Vergeef me” van de Amerikaanse schrijver Wally Lamb. Een paar jaar geleden had ik dat boek uit de bibliotheek gehaald, en in één adem uitgelezen. Het boek gaat over een tweeling, twee broers, van wie er een aan schizofrenie lijdt. Het boek is tevens een familiegeschiedenis. “Vergeef me” was een boek om te hebben, niet om alleen maar te lenen, vond ik, en dus besloot ik het aan te schaffen. Maar dat vergat ik, tot ik het laatst in de boekwinkel zag en het meteen kocht. Ik begon er weer in te lezen en toen bleek dat ik de inhoud van dit prachtboek vrijwel vergeten was. Het was ongelooflijk maar waar. Slechts een paar keer was er een flard herinnering, maar de rest was weg. Het was schokkend om te ontdekken dat ik een verhaal dat me zo had geboeid, was vergeten. Ik wist alleen nog hoe mooi ik het gevonden had, hoe indrukwekkend. Maar zelfs dat het zo’n dramatisch verhaal was, wist ik niet meer. “Het is een mooi boek, maar het is ongelooflijk hoeveel narigheid er gebeurt in de levens van de hoofdpersonen,” vertelde ik mijn jongste zoon. Mijn zoon zei: “Ja, dat vertelde je de vorige keer ook.” En ook dat was ik vergeten.
Gezichten en namen onthouden. Ook iets waar ik niet goed in ben. Erg sneu voor mensen die ik tegenkom en mij vriendelijk groeten. Gênant voor mij omdat ik meestal geen idee heb wie die aardige mensen ook alweer zijn. Voor de derde keer hetzelfde verhaal aan een vriendin vertellen, daar ben ik wèl goed in. Omdat ik zo gauw vergeet aan wie ik dat verhaal al heb verteld…
Vergeetachtigheid is lastig. Het ontstaat vaak doordat we het druk hebben, en teveel aan ons hoofd. Gelukkig staan op internet sites over geheugentraining met goede adviezen, foefjes en ezelsbruggetjes. En voor mij is het tijd om met geheugentraining te beginnen.
Maar was zou het toch mooi zijn om in plaats daarvan naar een computerwinkel te gaan om een geheugen van 100 gigabyte te kunnen kopen. “Of nee,” zou ik dan tegen de verkoper zeggen: “Doet u mij maar een geheugen van 1000 gigabyte. Maar dan wel met de mogelijkheid vervelende gebeurtenissen en nare herinneringen te deleten alstublieft.”
Ja, wat zou het mooi zijn, om alles wat je leert, alles wat je hoort of ziet te kunnen onthouden, behalve de zaken die je mag of zelfs móet vergeten.
Helaas, een geheugen van 1000 gigabyte voor het menselijk brein, is niet te koop. Ik zal het toch echt met geheugentraining moeten doen. En aangezien ik boodschappenlijstjes wil blijven gebruiken, chagrijnig word van cijfers en sudoku’s dus niet waardeer, zal ik me, naast de adviezen van de internetsites, toch ook maar weer met Telemann gaan bezighouden. De componist die goed is voor het geheugen. Misschien werkt het, je weet maar nooit. Om onze beroemde meneer Cruyf maar weer eens te citeren: “Elk nadeel heb z’n voordeel”: Zelfs het nadeel van een zwak geheugen kan in een voordeel veranderen. Want misschien leer ik door Telemann niet alleen mijn geheugen te trainen, maar ook nog een beetje beter piano te spelen.
Dini Commandeur