« Hekken | Home | Kippen »

Naar het licht

Woensdag 16 September 2015

Vandaag wordt de schrijver en kunstkenner Joost Zwagerman begraven.Ruim een week geleden hoorden we dat hij was overleden. Die schok...

We keken naar Humberto en Luuk vertelde het: Joost Zwagerman was overleden door zelfmoord. We konden het nauwelijks geloven. We zapten naar Pauw, en toen ik de geschokte en strakke gezichten van de gasten zag, wist ik dat het waar was. "Niet te begrijpen," zei een kennis de volgende dag. En ik zag afgrijzen en zelfs boosheid in haar ogen. Er was geen mededogen, en zoals ze zelf al had gezegd: er was geen begrip.

Boosheid bij zelfmoord. Het lijkt zo logisch. Vooral als er kinderen achterblijven. Toch, eenmaal volwassen, zijn het ook weer vaak die kinderen die begrip tonen. Die zich herinneren dat hun vader of moeder aan zware depressies leed. Dat het leven daardoor loodzwaar en pikzwart was. En niet af en toe een dagje, maar tijdenlang.

Depressies zijn er in gradaties. En iemand met een zware vorm van depressie leeft in de hel. Er is angst, er is verdriet, er is dat duister, en het eeuwige gevecht om de dag door te komen. Er is het gezin, kinderen met een chronisch tekort aan aandacht. Er zijn de schuldgevoelens daarover.De familieleden, de vrienden, die er niets van begrijpen. Dat het leven niet altíjd van hopsasa en tralala is, ja dat weten zij ook wel. Maar om zó erg in de put te zitten. Bijna niemand die het snapt en de patiënt zelf ook niet.

Toch zijn er ook mensen die het wél snappen. Dat zijn degenen die het zelf hebben meegemaakt. Zij zijn het die een luisterend oor kunnen bieden, steun kunnen geven. En het belangrijkste: zij kunnen begrip tonen.

 Ooit las ik iets over bijna dood ervaringen. Mensen beschreven hun tocht naar een hiernamaals. Door een tunnel naar het licht. Een rustige reis, zei men. Zo vredig ook en zo onbeschrijflijk mooi.

 In Nederland, zo lees ik in de krant, plegen vijf mensen per dag zelfmoord.Elke dag stappen dus, om wat voor reden dan ook, vijf mensen uit het leven. Op 8 september was Joost Zwagerman één van hen. Inmiddels is zijn laatste (deze week verschenen) boek, 'De Stilte van het Licht', al toe aan een tweede druk. De dood verkoopt. Zo gaat dat vaak met pas overleden schrijvers, kunstenaars, musici. Misschien ga ook ik het boek van Joost mezelf cadeau geven. Al was het maar om de min of meer troostende titel die mij doet denken aan al die beschrijvingen over een tocht vanuit het donker naar het licht.