Zomaar in de Hema en in de Albert Heijn
Bewerkte versie van een eerder verschenen column in 'Orgel en Keyboard'. Zondag 26 Juni 2016 Dierbare herinneringen ontstaan vaak door dierbare mensen. En als je die mensen bijna nooit ziet is het een feest ze onverwacht tegen het lijf te lopen. Het was dus erg fijn Afke na zoveel jaar weer eens tegen te komen. Zomaar in de Hema, vlak voor sluitingstijd.
Wat het uiterlijk betreft waren we beiden een beetje veranderd. De leeftijd, inderdaad. Maar we herkenden en knuffelden elkaar en startten net als vroeger meteen weer een geanimeerd gesprek.
Ooit was ze mijn orgeldocente. Ze had veel geduld, want het instuderen van een stuk kostte me moeite. Eigenlijk bleef het bij mij meer een kwestie van nootjes spelen dan van echt muziek maken, maar ik genoot van de lessen. Afke zelf speelde heel mooi, met veel gevoel en passie.
Dat is alweer vijfentwintig jaar geleden. Ik schreef destijds columns voor het tijdschrift 'Orgel en Keyboard.' Een van die columns ging ondermeer over Afke. Over een muziekles die ik zomaar van haar kreeg in de Albert Heijn. Beiden stonden we in een rij voor de kassa.
Hieronder de (inmiddels bewerkte) column die ik in 1991 daarover schreef.
Brilletjes en demonstrateurs
In de supermarkt is het, zoals gewoonlijk om deze tijd, erg druk. De rijen voor de kassa's zijn dus lang, maar ik tref het: tussen de wachtenden bevindt zich mijn orgellerares Afke. Dat komt goed uit, want ik ben een nieuw stuk aan het instuderen.
En aangezien dat instuderen tot nu toe louter kommer en kwel is, kan ik wel wat advies gebruiken. Zoals gewoonlijk is Afke ook nu bereid mij met raad bij te staan. Zij in de ene rij voor de kassa, ik in de rij ernaast, zo krijg ik een orgelles. De andere klanten luisteren met stijgende verbazing naar ons gesprek, maar dat kan ons niet schelen. Ik vertel Afke wat de 'knelpunten' zijn in het stuk, en Afke geeft het advies om bij die 'moeilijke maten' naar de toetsen of het pedaal te kijken. Hiertoe dien ik dus mijn ogen even van de bladmuziek los te rukken. "Het is", zo stelt Afke met nadruk, "van groot belang even te kijken wat je met je handen of voeten doet. Om dat niet steeds te vergeten kun je bij de betreffende maten even met potlood een brilletje tekenen, dan weet je het meteen weer: kijken." Met dit advies en mijn boodschappen ga ik even later naar huis, vast van plan om, waar nodig, brilletjes in mijn muziekboek te tekenen.
Thuis moeten ze lachen als ik vertel dat ik in de supermarkt 'orgelles' heb gehad. En als ze horen van de brilletjes is het helemaal dolle pret. Ik laat ze lachen en zwijg, want hoe belachelijk mijn kroost het ook vindt: studeren met ezelsbruggetjes als die brilletjes blijkt effect te hebben. Bij mij althans, maar ook bij Afke, want die tekent zelf ook nogal eens een brilletje op bladmuziek. Regelmatig studeren is óók belangrijk voor een goed resultaat. En een 'must' is natuurlijk een docent(e) met zeer veel geduld. Ik heb het wat dat betreft altijd goed getroffen met mijn leraren. Het lijkt wel of geduld een karaktertrek van de meeste organisten is. Net als bescheidenheid. Organisten houden er meestal niet van om op de voorgrond te treden. Integendeel, bij uitvoeringen en concerten verschuilen ze zich het liefst wat achter het orgel.
Maar er zijn ook andere organisten. De demonstrateurs. De heren of dames, (maar meestal zijn het heren) die in een muziekwinkel of op beurzen de mogelijkheden laten horen van een orgel of keyboard. De demonstrateur verschuilt zich niet achter het orgel. Integendeel, hij laat zich zien en brengt naar buiten wat er 'in het instrument zit'. Hij kent het orgel door en door. En wij, de leken, luisteren vol bewondering naar die samenwerking tussen muzikaliteit en techniek. De demonstrateur lijkt te kunnen toveren. Hij heeft geen brilletje bij moeilijke maten nodig, hij gebruikt niet eens bladmuziek. Ooit was ik bij een demonstratie van klassieke orgels. De demonstrateur daar was een ras-organist. Hij speelde zo mooi en gevoelig, dat ik er kippenvel van kreeg. Maar toen ik later vroeg hoe dat stuk heette en wie de componist was, wist hij niet eens wat hij had gespeeld. Ieder z'n vak, dat blijkt maar weer. De demonstrateur demonstreert, of hij het stuk nu wel of niet kent. Een orgeldocent kent zijn of haar muziek vaak tot in de puntjes. Maar zou er ooit een orgeldocent zijn geweest die zijn of haar leerling in de rij voor de kassa geholpen heeft met een moeilijk stuk uit het studieboek? Die adviseert om met een potlood een brilletje te tekenen bij moeilijke maten? Zoiets doet alleen Afke, denk ik. En daarmee gaf ze mij niet alleen een gouden tip, maar zorgde ook voor een mooie herinnering. Zomaar in de Albert Heijn.